Jules Verne “Denizler Altında 20 Bin Fersah”ı yazdığında Nautilus gibi bir denizaltı, “Ay’a Seyahat”i yazdığında ise uzaya çıkmak sadece birer hayaldi. O zamandan beri bilim-kurgu eserler verenler dünyanın ve insanlığın geleceği üzerine sayısız öngörüde bulundular. Bunlar içinde aşırı hayalperestlikler, sonradan yanlışlananlar çıktığı gibi gerçekleşenler de oldu. Bilim-kurgucular 2000’li yıllar için ne hayal etmiş, ne tahmin etmişlerdi? Neler gerçekleşti?
Roman, film ve çizgi romanlardaki pek çok bilim-kurgu fantezisinin zamanla birer birer gerçekleştiğine şahit oldu insanlar. Bilim-kurgu yazarları, çizerleri ya da sinemacıları geleceği hayaletmekten vazgeçmeyen insanlık içinde geçmiş dönemlerin kahinleriyle günümüzün fütürologları arasında bir alanın temsilcileri oldular hep.
20. yüzyılda bilim-kurgucuların hayal ve tahminlerinin en önemli hedeflerinden biri 2000’li yıllardı. Pek çok bilim-kurgu eserinin hedefi 2000’leri öngörebilmek, bu çağın yaşantısını tasvir edebilmek oldu. Yaşadığımız bugün bir zamanların bilim-kurgucularının geleceğiydi… Onlar geleceğe yani bizim günümüze hayali bir yolculuk yaparken, biz de onların günümüz için neler öngörüp, ne kadar tutarlı olabildiklerini görmek için geçmişe, 40-50 yıl kadar öncesine uzanalım dedik…
III. Dünya Savaşı olacaktı…
Bilim-kurguda iki eğilim egemendi. İyimser olanlara göre 2000’li yıllar ideal bir topluma kavuşuyor, maddi problemler çözülüyor, birlik, barış ve bilgelik hakim oluyordu. Karamsarlara göre ise dünya 2000’lerden itibaren felaketler, krizler, çöküşlere gebeydi. Şimdilik karamsarların düşündüğü gibi nükleer felaketler, dünya savaşları ya da medeniyetler çökerten göktaşı yağmurları yaşamadık ancak yeni binyılın ilk on yılı hiç de içaçıcı manzaralara sahne olmadı. Şiddet, savaşlar, işgaller, katliamlar, açlık, ekonomik kriz, küresel ısınma, iklim değişiklikleri gibi pek çok büyük hadise bilim-kurgunun karamsarlarına hak verir gibiydi.
1970’lerin dünyası soğuk savaşa göre şekillenirken bilim-kurgu da bundan nasipleniyordu. O yılların Rock Hudson’lı “III. Dünya Savaşı” ya da “Sıfır Noktası” gibi filmlerine göre dönemin iki süper gücünün günümüzde bir dünya savaşına girmesi kaçınılmaz görünüyordu. Hatta pek çok bilim-kurgu filmine göre bu nükleer bir savaş olacak ve insanlık “Mad Max” serisindeki gibi “sil baştan” diyecekti. İkinci sınıf pek çok film de bu konuyu işlemekten geri kalmadı. Soğuk savaş gölgesindeki bu karanlık gelecek tahminleri gerçekleşmedi. Ancak 2000’li yıllarda dünya savaş ve işgalsiz de kalmadı.
Soğuk savaş dönemi bilim-kurgucularına göre iki süper güçten biri olan Sovyetler Birliği ezeli görünüyordu ve çözüleceği tahmin edilmiyordu. Stanley Kubrick’in 70’li yıllarda çektiği kült filmi “2001: A Space Odyssey” dahi 21. yüzyılda halen bir Sovyetler Birliği olacağını öngörüyordu. O zamanların en ileri görüşlü yazarı ise Helene Carrere D’Encausse çıkıyordu. “İmparatorluk Çatırdıyor” kitabında D’encausse SSCB’nin yıkılmak üzere olduğunu fikrini 1978’de ilan ediyordu. D’encausse’un haklı olduğu yıllar sonra ortaya çıkacaktı. ABD’nin siyahi bir başkanı olacağı fikri ise 40 yıl önce bilim-kurgu için oldukça “uçuk” bir tahmindi. 1968’de öldürülen Martin Luther King’in bu rüyası ancak 40 yıl sonra gerçekleşirken bile dünya şaşkındı. Alain Peyrefitte ise 1973’teki fütürist kitabında Çin’e dikkat çekiyordu: “Çin uyandığında tüm dünya titremeye başlayacak”. Komünist Çin’in 2010’da ABD’ye rakip olması, “dünyanın imalathanesi” haline gelmesi bilim-kurgu yazarları için bile tahmin edilemezdi.
Bir Dünya Federasyonu
1970’ler bilim-kurgusunda hakim olan bir başka anlayış ise 21. yüzyılla beraber dünyanın hatta tüm Galaksi’nin tek bir yönetim altında birleşmesi ümidiydi. Bilim-kurgu edebiyatının kült ismi Asimov’un “Vakıf” serisi romanları insanlığı adeta bu fikre hazırlıyordu. Böylece küresel barış ve adalet de sağlanacaktı. Ancak günümüze gelindiğinde ne ABD’nin, ne de BM’nin bu noktada fazla bir katkı sağlamadığı görüldü.
1970’lerde günümüz için ütopik toplumlar öngörmeyi sürürden bilim-kurgucuların iyimserleri 2000’lerde açlık, sağlık, barınma gibi problemlerin dünyada bilim, teknoloji ve refahın gelişmesiyle hallolacağını düşünüyorlardı. Robotlar ağır işleri üstlenecek ve insanlar dünya zevklerinden daha fazla yararlanacaklardı. Hatta bazı bilim-kurgu romanlarında insanlar 2000’li yıllarda sadece eğlence, felsefe, sanat, bilgelik ve entelektüel gelişime yöneliyorlardı. Buna karşılık, karamsarlar daha kötü bir dünya öngörüyorlardı.
21. yüzyılın sorunları
Bilim-kurguyla ilgilenen hemen herkes 21. yüzyılda dünyanın muazzam bir nüfus artışı yaşayacağını düşünüyordu. Charlton Heston’lu 1973 yapımı “Soylent Green” filmine göre dünya nüfusu 2020’de 10 milyarı aşmış olacaktı. Filmde günümüz için öngörülen hava, deniz kirliliği,nüfus artışı ve küresel ısınma 40 yıl sonra gündeme oturuyordu. 71 yapımı “The Omega Man” filmine göre ise tüm insanlık yok olmanın eşiğine gelmiş ve bir adam tek başına vampirlere dönüşmüş yaratıklarla bomboş dünyada baş başa kalmıştı.
“Mad Max” filmine göre akaryakıt sorunu 2000’lere hakim olacak ve son petrol varillerine hakim olabilmek için verilecek savaş sıradan insanları bile vahşileştirecekti. Aradan geçen süreçte petrol için yaşananlar Mad Max’in öngördüğü günlerin çok uzak olmadığını düşündürüyor.
«BaşlangıçÖnceki123SonrakiSon»
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder