Zaman zaman hepimiz stresli oluruz. Bu bir doğal gerçektir ve evrimsel avantajları vardır. Stres duymasaydık yaklaşan tehlikelerin farkına varamazdık ve onlara karşı önlem alamazdık.
Hayvanlar alemini düşünürsek stresin yaşamsal bir önemi olduğunu bile söyleyebiliriz. Fakat, her ne kadar insanlar da hayvanlar aleminin bir üyesi olsalar da insanlar vahşi doğada yaşayan hayvanlardan çok daha farklı çevresel stresörlerle karşı karşıyadır. Çoğumuz ofiste uzun zaman geçiriyor, elimizdeki işi teslim tarihine yetiştirmek için çabalıyor ya da sürekli ödememiz gereken faturaları düşünüyoruz, böylece sürekli stresle yaşıyoruz. Görünen o ki, insanların çoğu kronik strese maruz kaldığından; stres insanların çoğu için uyumsal bir duyum olmaktan çıkmış, bir dezavantaja dönüşmüştür.
Akut stres uyumsaldır çünkü bize uygun kararlar verebilmemiz için yardımcı olur. Belli bir stresörle karşılaştığımızda böbreklerin üstünde yer alan adrenal bezlerinden adrenalin salgılanır ve bu akut strese yol açar. Fakat eğer günlük yaşantılar sürekli strese yol açıyorsa, bu zamanla kronik strese sebep olur. Bu durumda uzun süre aşırı miktarda salgılanan adrenalinle birlikte stres hormonu olarak da bilinen kortizon da salgılanır. Zamanla bu durum kalp hastalıkları, obezite ya da bağışıklık sisteminin baskılanması gibi ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Kronik stresin depresyon geçirme riskini de arttırdığı bilinmektedir.
Akut ya da kronik stres bir ruhsal rahatsızlık değildir fakat bunlarla alakalı bir ruhsal rahatsızlık vardır: Kaygı bozuklukları. Peki, stres ve kaygı bozuklukları arasındaki fark nedir?
Beyin stres ve kaygıyı farklı algılar. Kaygı daha çok korkuya benzerdir. Kaygı bozukluklarında beyinde olup bitenler korku durumunda olanlarla hemen hemen birebir aynı. Eğer korku günlük yaşantıda problemlere sebep olacak kadar yoğunsa ve sebepsiz yere ortaya çıkıyorsa kaygı bozukluğu adını alır. Tanı kılavuzu olan DSM-IV-TR’ de yaygın kaygı bozukluğu, panik bozukluk, agorafobili panik bozukluk, fobiler, obsesif-kompulsif bozukluk, post-travmatik stres bozukluğu, ayrılma kaygısı ve çocukluk çağı ayrılma bozukluğu olarak 8 kaygı bozukluğu tanımlanmıştır.
Şu anda bilinen geleneksel modele göre akut stres birikerek kronik strese sebep olur; kronik streste kaygı bozukluklarına zemin oluşturur.
Etiketler:kaygı, kaygı bozuklukları, stres, stres yönetimi, stresi yenmek
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder